Лидерство, карьера и трудоголизм

Liderlik Nedir?

Liderlik, bazı davranış bilimcilere göre doğuştan gelen bir özelliktir. Fakat bir kısım araştırmacılar için liderlik doğuştan gelen bir özellik değil, zamanla geliştirilebilecek güçlü bir yetenektir. Aslında siz de birçok kişi gibi büyük ihtimalle yaşantınızda o sırada farkına bile varmadığınız liderlik görevlerini üstlenmişsinizdir. Peki, liderlik nedir? Örgütsel davranış literatüründe liderlik ile ilgili birçok farklı tanım bulunmaktadır. Fakat bu tanımların esasında liderlik, başkalarının davranışını etkileme potansiyelidir. Ayrıca bir amacı gerçekleştirmeye yönelik olarak bir grubu etkileme kapasitesi olarak da tanımlanır. Liderlerin örgüt üyelerini başarmak istemeleri için motive etmeleri ve geleceğe yönelik vizyon geliştirmeleri gerekmektedir.

İyi Bir Liderde Bulunması Gereken Özellikler

Lider ve iyi bir yönetici aynı anlama gelmez. Liderler için yetki her zaman gerekli bir özellik değilken yöneticiler, güçlerini otoritelerinden alır. İyi bir liderde bulunması gereken temel özellikleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Eylemi, yeniliği ve stratejik düşünmeyi teşvik eder. İyi liderler, stratejik iş kararları verirken personel ihtiyaçları ve işletme hedefleri gibi içsel değişkenlerin yanı sıra teknoloji ve hükümet düzenlemeleri gibi dışsal parametreleri de dikkate alır.

• Başkalarını geliştirmeye odaklanır. Yetkilendirme, mentorluk ve koçluk iyi bir liderlik için önemli olan görevlerdir. Bu anlamda iyi liderler, bir grup ya da ekibin içerisindeki her bireyin gelişimine ayrı ayrı katkı sağlar.

• Empati kurar ve kişisel gelişime öncelik verir. İyi liderler, duygusal zekaya önem verdikleri için etraflarından gelen geri bildirimlere göre esnek, uyumlu ve gelişime açık özellikler sergiler.

• Yaratıcı çözümler üretir. Günümüzün hızlı tempolu, sürekli değişim gösteren pazarında en iyi liderlik özellikleri arasında yaratıcılık da bulunur. İyi liderler, herkesin baktığı yere bakıp farklı fikirler ortaya çıkarabilir.

• Kendisine son derece güvenir. İyi liderlerin sahip olduğu kişisel görünüm ve doğru duruş, güven imajı yaratır. Kendine güvenmenin ana yolu; birileri ne yaşarsa yaşasın, her şeyin iyi bir şekilde sonuçlanacağına inanmak ve bu doğrultuda hareket etmektir.

Liderlik Türleri

Liderlik tarzı, liderin muhatap olduğu ve etkileşime girdiği insanlara göre değişir. En iyi liderlik stili, bir liderin kendisini takip eden insanlardan maksimum şekilde faydalanmasına yardımcı olabilir. Bundan ötürü şartlara göre liderlik türleri de değişir. En çok kullanılan liderlik türlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Otoriter Liderlik: Otoriter liderlik stilleri, bir liderin sonuçları tanımlamasına ve beklentileri dayatmasına izin verir. Bu liderlik stili çoğunlukla ekip üyeleri net yönergelere ihtiyaç duyduğu zaman kullanılır.

• Katılımcı Liderlik: Katılımcı liderlik tarzlarının kökleri demokratik teoriye dayanmaktadır. İşin aslı, ekip üyelerini karar verme sürecine dahil etmektir. Lider genelde son sözü söyler.

• Temsilci Liderlik: Bu liderlik tarzı, inisiyatifi ekip üyelerine devretmeye odaklanır. Burada lider, işi kendi kendilerine yapmaları için ekibine ya da çalışanlarına tamamen güvenir.

• Karizmatik Liderlik: Kendine özgü çekiciliği ile başkalarını motive etmeyi başaran kişilerdir. Karizmatik liderler, çoğunlukla doğuştan özel bir kaderi ve olağanüstü hedefleri olan kişiler olarak görülür.

Örgütsel davranış teorileri açısından ele alındığında farklı özellikleri olan pek çok lider çeşidinden söz etmek mümkündür. Fakat en iyi liderler, amaçlarına ulaşmak için tutarlılık, özveri, zaman ve farklı bir strateji kullanmaya kararlı olanlardır. Siz de bu becerileri geliştirerek sadece kendi amacınıza yaklaştırmakla kalmaz, aynı zamanda etrafınızdaki kişileri de kendi becerilerinden faydalanmaya teşvik edebilirsiniz.

Kariyer Nedir?

Bir meslek dalında çaba ve zaman harcayarak başarıya ulaşmak ve o meslek dalında yetkin olmaya kariyer adı verilir. Kişinin kariyeri, hayatı boyunca yerine getirdiği tüm sorumluluk ve görevlerin tamamıdır. İş hayatında ya da akademik hayatta kişinin kariyerini destekleyici pek çok farklı unsur olabilir. Bundan ötürü kariyer, tek bir parametre ile ölçülemez. Kariyeri oluşturan tek bir unsur bulunmadığı gibi insanların kariyer kavramından anladıkları da aynı olmayabilir. Kimine göre kariyer, terfi alarak daha çok para kazanmak anlamına gelirken kimine göre mesleğinde yetkinleşmek anlamına gelebilir.

Kariyer Sahibi Olmanın Özellikleri

Kariyer sahibi olmanın özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Kişi, ilgili alanda çok daha başarılar elde eder.

• Görev ve sorumluluklarda artış meydana gelir.

• Kişinin mesleki kazancı yükselebilir.

• Daha çok itibar sahibi olunur.

• Kişi, kişisel gelişimine daha çok önem vermez zorundadır.

• Genel kültür seviyesi yükselir.

Kariyer Planlama Basamakları

Kariyer planlama basamakları sırasıyla şu şekilde ilerler:

• İlk olarak kendini tanıma ve anlama sağlanır. Bu aşamada birey, önceki deneyimleri düşünerek kendisini neyin mutlu ettiğini anlamalıdır. Birey hangi alanda daha iyi hissediyorsa o alanda ilerlemelidir. Bireyler kendi isteklerini, sınırlarını, becerilerini ve hedeflerini anlamalıdır. Kişi kendinde olan olumlu ya da olumsuz yanları bilmeli ve buna göre bir yol izlemelidir.

• İkinci aşamada kariyer seçenekleri hakkında araştırmalar yapılır. Birey kendisine en uygun olan iş hakkında araştırmalar yapar. İnternet siteleri ve yakın çevre gibi ortamlarda kariyer planını yapabileceği seçeneği araştırır.

• Birey, iş ile ilgili olan becerileri kazanmalıdır. İletişimi çok iyi olmalıdır. Yani kısacası birey bu bölümde iş hakkında deneyim kazanmalıdır. Yapacağı işin stajını görerek iş ile ilgili tecrübe ve bilgi sahibi olmalıdır. İletişim, liderlik yapma ve ekip çalışması konularında da kendini geliştirmeye odaklanmalıdır.

İşkoliklik Nedir?

Saygı, onay ve kabul gibi kazanımların, elde ettiklerimiz ve yaptıklarımızla şekillendiği iş piyasasında, işkoliklik ve çok çalışmak arasındaki sınırını çizmek her geçen gün daha zor hale gelmektedir. Etrafımızdaki insanların kim olduklarına, elde ettiklerine ve ne yaptıklarına göre değerlendirdiğimiz günümüzde, işkolikler özel yaşamları ve işleri arasında kuramadıkları denge sebebiyle diğer çalışanlardan ayrılır. Çok çalışan fakat psikolojik sağlıklarını koruyabilen kişiler, özel yaşam ve işlerini dengede tutabilirken, işkolikler bu dengeyi tam olarak sağlayamaz. Ne elde ettikleri ve ne yaptıkları sorularına, kim oldukları sorusunuz unutacak kadar önem verirler.

İşkolik insanlar için işleri, psikolojik sorunlarından, iş dışındaki olumsuzluklardan, sorumluluklarından ve özel hayatlarının gerektirdiklerinden uzaklaşmak için bir çıkış kapısı olabileceği gibi, imkansızı gerçekleştirme isteklerinin ve mükemmeliyetçiliklerinin bir sonucu da olabilir. Aslında, bu kişilerin imkansızı gerçekleştirme istekleri ve mükemmeliyetçilikleri psikolojik olarak değerlendirildiğinde, altında nerdeyse her zaman, iş dışındaki olumsuzluklardan, sorumluluklarından, özel hayatlarının gerektirdiklerinden ve psikolojik sıkıntılarından kaçında görürüz. Yani bu durum bir kısırdöngüden ibarettir; özel hayatla ilgili sorumluluk ve psikolojik sorunlardan kaçış için aşırı çalışır ve aşırı çalışıldığı için özel hayatla ilgili sorumluluklar ve psikolojik sorunlardan kaçış devam eder.

İşkolik ile Çok Çalışan İnsanların Farkı

İşkolikler ile çok çalışanlar arasındaki en büyük fark çok çalışanların iş hayatı dışında kalan zamanlarını etkili değerlendirebilmeleri ve nerde durmaları gerektiğini doğru tespit edebilmeleridir. İşkolikler, kendilerine ve sevdiklerine ayırdıklarını düşündükleri zamanlar da dahil olmak üzere nerdeyse her zaman akıllarının köşesinde işle ilgili problemleri düşünür ve planlar yaparlar.

İşkolizm;

• Sosyal ilişkilerinin bozulması

• Evliliklerin parçalanması

• Günlük hayat düzeninin bozulması

• Kişinin kendine zaman ayıramaması

• Depresyon

• Huzursuzluk

• Bitkinlik

• Stresten kaynaklı sağlık sorunları

• Hata yapma oranının artması

• Odaklanma ve konsantre olmada zorlanma gibi olumsuz sonuçları pekiştirir.